İsrail‘deki zorunlu askerlik hizmetini protesto etmek için Bney Brak kentinde gösteri düzenleyen Harediler, trafiği kapattı ve polisle çatıştı. Yüksek Mahkeme kararıyla Haredilerin askerlikten muaf tutulmasının sona ermesi tartışmalara neden oluyor.
İSRAİL’DE HAREDİLER POLİSLE ÇATIŞTI
Ultra Ortodoks Yahudiler (Harediler), Bney Brak kentinde İsrail‘deki zorunlu askerlik hizmetini protesto etti. Onlarca Haredi, başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde, İsrail‘deki zorunlu askerlik hizmetini protesto etmek için gösteri düzenledi. Göstericiler, kuzey-güney yönünde uzanan ve Bney Brak kentinden geçen 4 numaralı otoyolu trafiğe kapattı. Polisler, otoyolda oturma eylemi yapan göstericileri dağıtmak için zaman zaman müdahalede bulundu.
10 KİŞİ GÖZALTINA ALINDI
Birbirlerine kenetlenen ve polise direnen göstericiler uzun bir süre trafiğin akışına engel oldu. Göstericileri ayırarak trafiği açmaya çalışan polisin, göstericilerden bazılarını yerde sürüklediği anlar kameralarla kaydedildi. Bazı protestocular şiddet çağrısında bulunurken, bazıları askere gitmek yerine hapse girmeyi veya ölmeyi tercih ettiğini dile getirdi. Polis, direnen en az 10 Harediyi gözaltına aldı.
HAREDİLER’İ ZORUNLU ASKERLİKTEN MUAF TUTAN DÜZENLEME İPTAL EDİLDİ
İsrail‘de, 7 Ekim 2023’ten sonra Gazze Şeridi’ne başlatılan saldırıların ardından Haredilerin askerlikten muaf tutulmaya devam edilip edilmeyeceği tartışması yaşanıyor. İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran’da oybirliğiyle Ultra Ortodoks Yahudi (Haredi) erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine karar vermişti.
KARAR 67 BİN HAREDİ ERKEĞİ İLGİLENDİRİYOR
Kararda, askere alınmayanların kamu tarafından finanse edilen sosyal yardım ve eğitim yardımlarından da yararlanamayacaklarına yer verilmişti. Kararın, zorunlu askerliğe uygun olduğu tahmin edilen 67 bin Haredi erkeğe toplu mu yoksa kademeli biçimde mi tevdi edileceği henüz kesinleşmedi. Haredi erkeklerin askerlik hizmetini yerine getirmesi gerektiği yönündeki kararın siyasi ve toplumsal sonuçlarının olması bekleniyor.
ASKERLİK YAPMAYI REDDEDENLER ARTIK DEVLET DESTEĞİ ALAMAYACAK
Tarihi öneme sahip bu karar, İsrail’de yeni bir iç kargaşaya neden olma ve kültürel bir çatışmayı körükleme potansiyeline sahip. Askerlik yapmayı reddedenler artık devlet desteği alamayacak. Ultra Ortodoks Yahudileri askerlik hizmetinden kurtaran yasal muafiyet Mart 2024’te sona ermişti.
HÜKÜMETİN SAĞLADIĞI FON KESİLDİ
Yüksek Mahkeme, mart ayında Netanyahu hükümetinin yeni askerlik yasası hazırlanana kadar Ultra Ortodoks Yahudilerin (Haredi) askerlik muafiyetinin uzatılması için ek süre talebini reddetmişti. Mahkeme, şu ana kadar askerlik şubesine yazılmamış Tevrat okullarında (Yeşivalarda) eğitim gören Haredi öğrenciler için hükümetin sağladığı fonun da kesilmesi talimatını vermişti.
NETANYAHU KARARA KARŞI ÇIKIYOR
İsrail Meclisinde, Haredilerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasa tasarısı, 11 Haziran’da yapılan oylamada oy çokluğuyla kabul edilmişti. Tasarının, yürürlüğe girmesi için ikinci ve üçüncü okumada onaylanmak üzere Meclisin Dışişleri ve Güvenlik Komitesinde tartışılması bekleniyordu. Muhalefet partileri Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını eleştirirken, Netanyahu hükümetinde yer alan Ultra Ortodoks Yahudileri temsil eden partiler ise Haredilere askerliği zorunlu hale getirecek yasa tasarısına karşı çıkıyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu
HAREDİLER NÜFUSUN YÜZDE 12’SİNİ OLUŞTURUYOR
Çoğu dini gerekçelerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyonluk ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 12’sini oluşturuyor. Ülkedeki Haredi Yahudilerinin büyük çoğunluğu Batı Kudüs’teki Meaşerim Mahallesi’nde ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor. İsrail’de 1 Kasım 2022 seçimlerinden zaferle ayrılan Likud lideri Netanyahu’nun koalisyon ittifakında aşırı sağcı partilerin yanı sıra Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik partileri yer alıyor.
Laik Yahudilerle aralarında birçok konuda görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredi Yahudilerin çoğu, orduda dinlerinin gerektirdiği şekilde yaşayamayacakları gerekçesiyle askerlik yapmayı reddediyor. Kadın ve erkekler için İsrail’de 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor. İsrail’de koalisyon ortağı Haredi partiler, “Tevrat eğitiminin temel hak olduğu” yönünde bir kanun geçirerek temsil ettikleri kesimi askerlikten muaf tutulmasını yasal güvence altına almayı planlıyordu.
